Cách phòng trị bệnh xuất huyết do virut gây ra hiệu quả nhất ở cá chép

Tình hình thời tiết nước ta diễn biến ngày càng phức tạp, ở miền Bắc rét đậm kéo dài nhiều ngày kết hợp với mưa phùn là nguyên nhân phát sinh nhiều dịch bệnh. Đây cũng chính là cơ hội thuận cho các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, nấm, vi rút...trong môi trường nước và đáy ao nuôi phát triển, gây bệnh cho cá chép nuôi.

Cá chép là một đối tượng thủy sản nước ngọt phổ biến và truyền thống ở nước ta, do chúng có đặc điểm chất lượng thịt thơm ngon, ngoại hình đẹp và có sức chống chịu bệnh tật tốt hơn các loài cá khác. Tuy nhiên, trong tình hình hiện nay, cá chép cũng thường mắc một số bệnh do vi rút, vi khuẩn gây thiệt hại cho người nuôi. Hai bệnh nguy hiểm nhất hiện nay đối với cá chép là xuất huyết do vi rút và bệnh do vi khuẩn. Do đó, để phòng và trị bệnh xuất huyết do vi rút ở cá chép hiệu quả, bà con nên xác định đúng nguyên nhân và thực hiện các biện pháp dưới đây.

Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh xuất huyết (đốm đỏ) ở cá chép có tác nhân gây bệnh là vi rút, sự thay đổi của môi trường và sự kết hợp giữa hai tác nhân vi rút và vi khuẩn. Bệnh có 2 dạng xuất huyết cấp tính điển hình và dạng mãn tính lở loét do vi rút Rhabdovirus carpio gây ra. Thường xuất hiện ở cá chép và nhiều loài cá trong họ cá chép, cá mè trắng.

Vi rút R.carpio có cấu trúc acid nhân là ARN và lớp vỏ là protein hình que, một đầu tròn như hình viên đạn, chiều dài từ 90 – 180nm, rộng 60 – 90nm. Loại vi rút này có 450 mung và trạng thái xốp kích thước 200nm nhưng thường giữ lớp màng 100nm. Bằng việc dùng kháng huyết thanh đã xác định được Rhabodovirus xuất hiện ở nhiều loại cá khác nhau, đây cũng là loại vi rút gây là bệnh viêm bóng hơi ở cá chép.

Cá chép bị bệnh xuất huyết do vi rút

Triệu chứng của cá khi bị bệnh

Dấu hiệu bên trong: Bụng cá chướng to, mổ ra thấy trong khoang bụng xuất huyết có dấu hiệu tích nước (phù), bóng hơi xuất huyết và teo dần một ngăn, tim, gan, thận, lá lách sưng to, ruột xuất huyết và khoang bụng có chứa nhiều dịch nhờn.
Bệnh xuất huyết do vi rút gây ra thường xuất hiện vào mùa xuân và mùa thu. Bệnh phát rất nhanh (cấp tính), tỷ lệ cá chết cao. Khi kiểm tra bên ngoài không có vi khuẩn và có các dấu hiệu bệnh thì chứng tỏ đây là vi rút. Bệnh này thường gặp ở cá chép và gây bệnh từ cá giống đến cá thịt.

Cá chép khi bị bệnh thì dấu hiệu đầu tiên là cá ngạt thở, bơi ở tầng mặt, cá mất trạng thái cân bằng và bơi không định hướng. Khi cá bị nặng thường chết chìm ở tầng đáy.
Dấu hiệu bên ngoài: Khi cá bị bệnh, mang và da cá xuất huyết và có thể ở cả mắt. Quan sát thấy da cá chép có màu tối, những vị trí viêm có nhiều chất nhầy, mang nhợt nhạt, mắt lồi nhẹ và các tơ mang dính kết lại với nhau. Ngoài ra, cá mắc bệnh này ở hậu môn máu loãng chảy ra.

Dấu hiệu bệnh xuất huyết ở cá chép

Cách phòng trị bệnh

Biện pháp phòng bệnh xuất huyết do vi rút ở cá chép hiệu quả nhất là nuôi cá ở nhiệt độ cao hơn 20 độ C. Bởi khi nhiệt độ lạnh và thay đổi là tác nhân giúp bệnh phát triển (bệnh vi rút mùa xuân). Vì vậy, khi tiến hành phòng bệnh cho cá, chúng ta có thể nuôi cá ở những vùng nước ấm, như vậy tác nhân gây bệnh sẽ ít xuất hiện.

Bên cạnh đó, bà con hãy phòng bệnh bằng cách chọn những con giống tốt có sức đề kháng với bệnh xuất huyết do vi rút ở cá chép. Tuy nhiên, cách này không thực hiện đại trà được. Năm 1962, Liên xô cũ đã có chương trình chọn giống cá chép nuôi giữa cá có sức đề kháng với bệnh và cá dễ mắc bệnh chênh lệch nhau khoảng 30%.

Phòng bệnh cho cá bằng cách nuôi ở môi trường nước ấm

Biện pháp điều trị bệnh

Thực tế cho thấy, việc phòng và chữa trị bệnh đối với bất kỳ một bệnh vi rút ở cá nào bằng hóa chất đều không mang lại kết quả cao hoặc gần như không có tác dụng. Biện pháp phòng bệnh bằng miễn dịch có thể cho kết quả tốt hơn và đã thực hiện cho bệnh xuất huyết do vi rút ở cá chép, nhưng xét về mặt kinh tế biện pháp này chưa đáp ứng được do giá thành cao và trong ao nuôi cá giống kho thực hiện được.

Để hạn chế bệnh này cũng như mang lại năng suất cao trong quá trình nuôi cá chép thì ngay từ bước chuẩn bị nuôi, bà con nên có các biện pháp phòng bệnh chung cho cá.

Casachsongda.com