Việc lai tạo cá giống rô phi trên thế giới hiện nay gặp nhiều khó khăn, khi tỉ lệ kích thước giữa cá rô phi đực và cái không đồng đều dẫn đến hiệu quả kinh tế thấp. Một trong những biện pháp khắc phục tình trạng trên là phương pháp lai tạo cá rô phi đơn tính toàn đực (chiếm 95%) bằng hormone tính đực Methyltestosteron (viết tắt: MT).
Lai tạo cá giống rô phi đơn tính toàn đực như thế nào?
Vấn đề này trên thế giới đã thực hiện thành công từ năm 1990. Đến năm 1995, Viện nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I tại Đình Bảng – Hà Bắc đã nhập công nghệ và sản xuất thành công nửa triệu cá rô phi giống đơn tính đực ở giai đoạn cá hương, đạt chỉ tiêu quy trình kỹ thuật. Từ đó, mở ra một kỷ nguyên mới cho công nghệ nuôi cá rô phi thương phẩm phát triển ở nước ta.
Nuôi vỗ cá giống bố mẹ
Cá giống bố mẹ có tuổi đời từ 1 – 2 năm, khối lượng 100 – 150g/con trở lên. Số lượng đực và cái được tuyển chọn theo tỷ lệ ½ - 1/3, cá cái có 3 lỗ ở bụng, cá đực có 2 lỗ. Trước khi nuôi cá giống, bà con dùng giai có mặt lưới cỡ 1mm đặt vào giữa lòng ao. Một giai nhốt cá đực, 2 – 3 giai nhốt cá cái. Cũng có thể nuôi vỗ cá giống bố mẹ trong các ao, hoặc bể xây cỡ nhỏ và nuôi riêng 2 cá thể đực và cái mỗi giới 1 giai. Mật độ nuôi trung bình nên duy trì từ 5 – 6 con/m2 diện tích ao. Sử dụng nguồn thức ăn tổng hợp có hàm lượng đạm 30 – 32 %, với khẩu phần 2 – 2,5 % khối lượng cá mỗi ngày. Trong quá trình nuôi cá giống, có thể bón thêm phân vô cơ để gây nguồn thức ăn tự nhiên là sinh vật phù du, với liều lượng 40g đạm + 20g lân cho 100m2 ao trong 1 tuần lễ.
Cá bột được nhân giống trong giai
Cho cá đẻ trong giai
Giai cho cá đẻ được cắm trong ao theo từng cụm 3 cái 1, với mực nước sâu 0,8m. Các hộ nuôi nên làm 12 giai chia đều thành 4 cụm cho 1 đợt sinh sản để thu được trứng thụ tinh tập trung. Giai sinh sản thường có kích cỡ 2,7m x 4,2m x 1m, cỡ mặt lưới là 1mm. Các giai cũng có thể được đặt trong bể xi măng với nguồn nước chảy nhẹ. Ở mỗi một giai, bà con chọn giới tính của cá theo tỷ lệ 6 cái + 3 đực để bắt đầu quá trình sinh sản.
Thu trứng và ấp trứng
Khi cá giống bố mẹ bắt đầu quá trình đẻ trứng, cứ 5 – 7 ngày bà con tiến hành thu trứng 1 lần từ miệng cá (vì cá rô phi ngậm trứng đã thụ tinh trong miệng và ấp ở đó). Sử dụng vợt 2 lớp lưới mỏng, lỗ nhỏ, lớp lưới có mặt dưới dày như vợt vớt cá bột, lớp trên thưa có mặt lưới 2 cm. Đáy lưới lớp dưới thấp hơn đáy trên 8 – 10 cm để khi vợt bắt cá, cá giống quẫy không làm hỏng trứng.
Trong quá trình vớt trứng, 1 người dùng 1 tay cầm vợt vớt cá, tay kia đi găng bằng vải, giữ và bóp nhẹ miệng cá để cá nhả trừng vào trong lưới, người khác dùng bát nhựa sạch đựng 1 ít nước để hứng trứng. Trứng cá giống được phân ra thành 4 nhóm: nhóm chưa rõ mắt phôi; nhóm đã rõ mắt đen; nhóm sắp mở; nhóm đã nở. Sau đó cho ấp theo các nhóm trong cùng giai đoạn. Đàn cá giống bố mẹ sau khi lấy trứng, thả về nuôi vỗ đực, cái riêng, sau 3 tuần lại cho sinh sản tiếp.
Đối với trứng cá khi được phân thành 4 nhóm như ở trên, bà con nông dân nên sử dụng hộp nhựa, tôn hoặc khay men để ấp trứng với mật độ từ 3 – 5 trứng/cm2. Bình thủy tinh hoặc nhựa trong, hình trụ thể tích 6 lít ấp 2,2 kg trứng là hợp lý. Đối với bình ấp trứng, nên có dòng nước chảy nhẹ qua ống dẫn từ trên xuống đáy bình, không cho nước phun từ đáy bình lên. Giữ nhiệt độ nước trong khoảng 27 – 30 độ C sau 4 – 5 ngày cá sẽ nở.
Chuyển giới tính cá bột thành giới tính đực
Khi cá bột đã bơi ngang được và bắt đầu biết ăn thì chuyển sang giai đoạn nuôi, cho chúng ăn bằng thức ăn có trộn hooc-mon tính đực để chuyển giới tính. Sử dụng giai ương cá bột với kích cỡ 3m x 2m x 1m, mặt lưới cỡ 1mm. Mật độ ương cá bột từ 10 – 12 con/lít. Trong tuần đầu tiên ương cá, sử dụng 0,6 kg đạm và 0,7 kg lân cho 100 m2 mặt giai. Sau đó dùng 50 microgam tính đực trong 1 kg thức ăn cho 100 m2 giai để chuyển giới tính cho cá.
Cách pha chế
Sử dụng 1g MT cho hòa tan trong 1 lít ethnol 95 độ. Sau đó dùng bột cá nhạt không bỏ muối khi chế biến hoặc thức ăn tổng hợp có 35% đạm, nghiền mịn, sàng qua mặt lưới cỡ 0,85mm. Lấy 925g thức ăn từ bột cá trộn với 14g Prelmix, 1g vitamin C (hoặc axit ascobic). Trộn lẫn dung dịch vừa hòa tan với 940ml ethanol vào thức ăn đã sàng kỹ.
Nguồn thức ăn vừa được trộn đều bà con dùng đũa quấy đều trong vòng 30 phút để cho hơi ethanol bay ra, sau đó phơi khô rồi sàng lại. Cho thêm 1,4g Tetramicin, 30ml dầu thực vật và 30g dầu gan cá vào thức ăn, trộn đều trong 10 phút rồi cho vào túi nilon cho cá ăn dần.
Chăm sóc cá giống
Cá giống khi được chuyển đổi giới tính, 5 ngày đầu mỗi ngày cho ăn lượng thức ăn bằng 25% khối lượng cá; 5 ngày tiếp theo bằng 20%; 5 ngày sau nữa bằng 15% và 4 ngày cuối cùng cho ăn bằng 10% khối lượng cá. Trung bình mỗi ngày cho cá giống ăn 4 – 5 lần, vãi đều khắp trong giai. Nên cho ăn vào lúc trời mát tránh ánh nắng trực tiếp, bữa tối nên cho cá ăn nhiều hơn ban ngày 1 chút để cá dự trữ năng lượng về đêm.
Ương cá giống trong lồng bè
Ương cá bột đã xử lý Methyltestosteron
- Ao ương: Tiến hành tẩy vôi và diệt khuẩn, trừ chua, diệt tạp khuẩn và bón lót phân cho ao ương như khi ương các loại khác.
- Mật độ: tù 150 – 160 con/m2 ao, nếu ương bằng giai, mật độ 1000 con/m2.
- Thức ăn: cho ăn cám gạo và các thức ăn tự nhiên như rau cỏ xay nhuyễn hay cá con.
- Chăm sóc: Thường xuyên vệ sinh giai để khỏi bí nước lưu thông trong và ngoài giai. Nếu uong trực tiếp vào ao phải bảo vệ, diệt các loại địch hại ăn cá bột như rắn, ếch, nhái…
Kiểm tra kết quả của việc chuyển đổi giới tính cho cá
Khi cá đã đạt kích cỡ từ 2 – 3 g/con, lấy 100 – 200 con ngẫu nhiên để xác định giới tính cá cái dưới bụng có 3 lỗ, cá đực có 2 lỗ. Nếu cá đực chiếm 95% trở lên là mô hình nhân giống đạt yêu cầu. Đến lúc cá đạt cỡ chiều dài từ 4 – 7 cm, dùng làm cá giống để thả vào các ao, đầm nuôi thành cá thịt.
Sử dụng đồng (Cu) trong nuôi trồng thủy sản nước ngọt và ao
Đồng có nhiều loại được sử dụng trong nước như đồng sunfat, có sẵn hoặc tinh thể, dạng bột thường được gọi là “đá xanh” hoặc “bột xanh”. Đồng Sunfat tan trong nước, hòa tan và khá dễ dàng khi trộn với nước. Trước khi sử dụng bất kỳ hình thức xử lý đồng nào, bạn cần đo tổng độ kiềm của nước (không độ cứng hoặc pH) vì độc tính của đồng đến cá tăng khi tổng độ kiềm giảm. Nếu tổng độ kiềm dưới 50 ppm, xử lý đồng không được khuyến khích vì có nguy cơ cao giết chết cá giống. Nếu tổng độ kiềm lớn hơn 250 ppm, không sử dụng hơn 2,5 ppm đồng sunfat. Để sử dụng đồng sunfat, đầu tiên bà con phải hòa tan trong nước. Sau khi cân số lượng đồng sunfat cần thiết để điều trị khối lượng nước, trộn nó trong nước đảm bảo rằng tất cả đều tan. Đồng sunfat nặng hơn nhiều so với nước và nếu bà con ném các tinh thể hoặc bột xuống ao, nó sẽ chìm xuống phía dưới nơi bùn ao sẽ hình thành liên kết hóa học và bao quanh nó.
Đồng có thể được sử dụng trong ao nuôi, vì chúng có thể kiểm soát được tảo trong ao nuôi, bao gồm tảo sợi và tảo lớn (như Chara). Hiện nay, trong nuôi trồng thủy sản đã có nhiều nỗ lớn trong việc sử dụng đồng nhằm giảm sự phong phú các loại tảo gây mất hương vị của cá.
Hợp chất đồng giúp diệt tảo trong ao
Trong một ao có nhiều tảo, phương pháp điều trị đồng có thể gây ra nồng độ oxy giảm dẫn đến cá chết. Tảo là nguồn sản xuất oxy chính và loại bỏ nó tức là loại bỏ nguồn oxy khỏi ao. Ngoài ra, oxy sẽ được tiêu thụ khi tảo phân hủy, nếu bà con đang tiến hành diệt tảo thì hoặc xử lý một loạt các liều nhỏ hơn theo thời gian hoặc sục khí khẩn cấp. Đồng cũng là hoạt chất độc hại cho động vật không xuong sống, chẳng hạn như ốc và hầu hết các động vật phù du trong ao như bọ, trùng roi, luân trùng,.. vì vậy nếu bà con đang dựa trên các động vật phù du như một nguồn thực phẩm (túc là ao cá con) thì có thể không sử dụng đồng.
Nhìn chung, phương pháp điều trị bằng đồng rất có hiệu quả trong việc sàng lọc các loại tảo có trong ao nuôi, tuy nhiên cần thận trọng để các hoạt chất của đồng không ảnh hưởng lên cơ thể của cá giống. Nếu nước có độ kiềm thấp hoặc nếu có 1 loại tảo nở hoa nặng và không có sục khí thì phương pháp này không được khuyến khích trong nuôi trồng thủy sản.
Casachsongda.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét